Programma in vogelvlucht
Inleiding
Mensen wonen, leven en werken het liefst in een veilige omgeving. Een veilige omgeving betekent dat zo min mogelijk sprake is van (georganiseerde) criminaliteit, dat de fysieke en sociale veiligheid op orde is en dat de gemeente goed voorbereid is op een crisis. De waardering voor het veiligheidsniveau in de gemeente is hoog en dat willen we graag zo houden. We werken al vele jaren intensief samen met partners in het veiligheidsdomein. Deze structurele, integrale aanpak op verschillende veiligheidsgebieden werpt zijn vruchten af.
In het Integraal Veiligheidsplan (IVP) 2020-2023 zijn de kaders neergelegd voor het lokale veiligheidsbeleid in de komende jaren. Het Integraal Veiligheidsplan kent 3 prioriteiten:
- Veilige wijken
- Het tegengaan van de georganiseerde ondermijnende criminaliteit
- Zorg & veiligheid
Behaalde maatschappelijke doelen
Gerealiseerde maatschappelijke effecten (subdoelen)
Sociale Veiligheid en Openbare Orde
In Houten wijkt de criminaliteitsontwikkeling af van het regionaal gemiddelde. Daar waar er in de regio sprake is van een (kleine) daling van het absolute aantal delicten/meldingen, is het totaal aantal delicten/meldingen in Houten gestegen. Het gaat om jongerenoverlast, zorg en veiligheid en de winkeldiefstallen. Op alle gebieden geldt dat er is ingezet op het verlagen van de drempel om klachten te melden. Dit leidt onder andere tot een verhoging van het aantal meldingen en betekent tegelijkertijd dat er meer in beeld is bij de gemeente Houten en de regie rol op deze thema's nog beter kan worden opgepakt. Een deel van de verklaring voor de forse toename van de jongerenoverlast meldingen heeft ook te maken gehad met de corona-maatregelen. Een groot deel van meldingen van inwoners dat jongeren zich niet aan de maatregelen zouden houden is door de politie geregistreerd als een melding van jongerenoverlast. Daarnaast is er in de eerste helft van 2020 sprake geweest van jongerenoverlast op een specifieke locatie waar onder regie van de gemeente een aanpak tot stand is gekomen. Dit heeft het effect gehad dat de meldingen fors zijn teruggedrongen en ook met jongeren is nagedacht over het chillen in de openbare ruimte. Dit heeft er toe geleid dat de inwoners ook hebben gezien dat de aanpak heeft gewerkt. Hiermee zien we ook een steeds beter proces als het gaat om de samenwerking met partners op het gebied van jeugd en veiligheid.
Om veiligheidsthema's beter voor het voetlicht te brengen is een nieuw beeldmerk ontwikkeld met behoud van de slogan Houten Veilig, dat doen we samen. Ook is een pop-up campagnefiets aangeschaft. Hiermee is een dynamische en snelle inzet geregeld als er ergens aandacht nodig is voor een specifiek veiligheidsthema. Hoewel dit in 2020 door corona helaas nog weinig is toegepast, zijn de voorbereidingen gerealiseerd. Hiermee verwachten we inwoners nog beter te kunnen informeren op het moment dat veiligheidsthema's actueel zijn.
Cybercriminaliteit
In heel Nederland stijgen de cijfers voor wat betreft cybercriminaliteit. Deze trend is in Houten ook goed zichtbaar. Houten is in hoge mate gedigitaliseerd. Onze inwoners kopen bijvoorbeeld graag via internet, maar dat maakt hen ook kwetsbaar voor oplichters. We hebben in 2020 ingezet op een training van online weerbaarheid van 8 – 12 jarigen richten.
Ondermijning
In de tweede helft van het jaar hebben we een aantal panden gesloten. Het betrof een bedrijfswoning in verband met hennepteelt, een woning in verband met dealen van drugs, een bedrijfspand wegens gokken en twee bedrijfspanden omdat hierin een growshop was gevestigd. Ook heeft een persoon een preventieve last onder dwangsom ontvangen om te voorkomen dat het dealen wordt voortgezet. Daarnaast zijn er integrale controles uitgevoerd. Op het bedrijventerrein rondom de growshop voldeden de meeste ondernemers aan de regels. Op 1 locatie was dat niet zo en werden drugsgerelateerde spullen aangetroffen. De eigenaar van het pand heeft hierop actie ondernomen. In het buitengebied hebben we tijdens een controle een locatie aangetroffen waar een verblijf voor arbeidsmigranten zonder vergunning was gebouwd en deels in gebruik genomen. Er is een bouwstop opgelegd omdat het bouwwerk niet voldeed aan de veiligheidsnormen. Onze inzet vraagt veel deskundigheid, veel van onze samenwerkende partners en de gemeente en een lange adem.
Fysieke veiligheid
In januari is in het kader van (brand)veilig langer zelfstandig thuiswonen een mooie pilot uitgevoerd in appartementencomplex Fluweelmos. Dit heeft geleid tot een format vluchtplan dat ook kan worden gebruikt door andere woonappartementencomplexen.
Vanaf 1 maart is de aandacht voor fysieke veiligheid volledig komen te liggen op de aanpak van de coronacrisis, waarbij cluster veiligheid een coördinerende rol in de lokale aanpak van de crisis heeft vervuld. Vanaf 1 maart tot en met eind april is intern gewerkt conform de afgesproken crisisbeheersingsstructuur. Dit houdt in dan er een gemeentelijk beleidsteam is geformeerd onder leiding van de burgemeester om zo besluiten voor te bereiden en te nemen en de gemeentelijke processen te coördineren. Cluster veiligheid heeft hierin een coördinerende rol in de lokale aanpak van de crisis vervuld. Enerzijds door het vertalen van de landelijke maatregelen en de regionale noodverordening tot een lokale aanpak, met later in het jaar de Tijdelijke wet maatregelen covid-19 en anderzijds door er voor te zorgen dat alle inwoners, ondernemers, zorginstellingen, onderwijs, sportverenigingen, culturele instellingen en sociaal-maatschappelijke instanties antwoord kregen op hun vragen. Maar ook coördinatie op de impact van de crisis in de leefomgeving in Houten, zoals voor toezicht en handhaving, de verkeerssituatie bij de Weteringhoek, de drukte in de zomer bij de Rietplas en Honswijkerplas. En voor de interne organisatie waarbij veiligheid een rol speelde. Vanwege de GRIP-4 situatie is zowel bestuurlijk als ambtelijk continu afstemming geweest met de Veiligheidsregio Utrecht. Bestuurlijk via het Regionaal BeleidsTeam, waarin de burgemeester de gemeente vertegenwoordigde en ambtelijke via het Regionaal Operationeel Team.
Na augustus heeft het thema brandveiligheid bij maaltijdbezorgers ook onze bijzondere aandacht gekregen naar aanleiding van de brand bij een maaltijdbezorger op Het Rond in augustus 2020. De maanden daarna hebben de Veiligheidsregio Utrecht (brandweer) en de gemeente Houten onaangekondigde controles uitgevoerd bij de maaltijdbezorgers in Houten. Vanuit het Bouwbesluit konden we niets “eisen”, slechts adviseren en aandacht vragen voor een veilige manier van laden en opslaan van accu’s van elektrische bezorgvoertuigen. Aan alle ondernemers is een flyer met tips uitgereikt over hoe om te gaan met elektrische apparatuur. De brandveiligheid van alle bezorgdiensten is, op enkele adviespunten na, in orde bevonden en daarmee hebben we ontstane onveiligheidsgevoelens in de samenleving kunnen ondervangen.
Niet gerealiseerde maatschappelijke effecten (subdoelen)
Sociale Veiligheid
Er is geen flexibel cameratoezicht toegepast op hotspotlocaties. De beleidsregels hiervoor zijn eerder al wel vastgesteld. Verder zijn de voorbereidingen getroffen om het flexibel cameratoezicht op straat mogelijk te maken voor hotspots, zodat het mogelijk is om snel flexibel cameratoezicht te kunnen inzetten. Dat flexibel cameratoezicht niet is toegepast heeft er mee te maken dat casuïstiek niet dusdanig is opgelopen dat flexibel cameratoezicht proportioneel werd bevonden om in te zetten.
Fysieke veiligheid
Vanwege de coördinatie op COVID-19 is naast de pilot bij het woonappartementencomplex Hofstede aan de Fluweelmos geen andere pilots uitgevoerd. Ook is de portal brandveilig ondernemen bij nieuwe ondernemers niet expliciet door middel van acties onder de aandacht gebracht.
Vanuit de opgave klimaatadaptatie dient er aandacht te zijn voor het thema overstromingen en de mogelijkheden om de effecten van een overstroming te reduceren door slimme aanpassingen van de infrastructuur. In 2020 is er voor dit thema gemeentelijk nagenoeg geen bijzondere aandacht geweest in 2020, behalve de reguliere afstemming met het Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden. Wel zijn er stappen gemaakt door de provincie en de Veiligheidsregio Utrecht op dit thema. Intern heeft afstemming plaatsgevonden over hoe dit onderwerp in de gemeentelijke organisatie goed geborgd kan worden in combinatie met de aanpak in de Ruimtelijke Koers.
Prestaties
In de programmabegroting 2020 hebben we een groot aantal prestaties met beoogde scores (kwantitatief en kwalitatief) opgenomen. Onderstaand cirkeldiagram geeft aan in welke mate de geplande prestaties in 2020 tot stand zijn gekomen.
Bovenstaande tabel wordt negatief beïnvloed doordat indicatoren, die nog niet bekend zijn, op niet gerealiseerd gezet zijn.
Zoals uit bovenstaande grafiek blijkt is 58% gerealiseerd. De belangrijkste resultaten worden hieronder nader toegelicht.
Gerealiseerde prestaties
In het kader van ondermijning zijn twee integrale controles uitgevoerd, twee risico-locaties in beeld gebracht en is gecommuniceerd over de controles om alertheid en weerbaarheid van inwoners en bedrijven te vergroten.
Op alle jongeren die in aanmerking komen voor de integrale persoonsgerichte aanpak Zorg en Veiligheid is de systematiek toegepast.
De nieuwe Houten Veilig campagne is gerealiseerd en kan nu zichtbaar en herkenbaar per thema worden uitgerold. Ook is de Houten Veilig bakfiets/campagnefiets aangeschaft, zodat snel en effectief een campagne kan worden gevoerd in een wijk of straat.
Niet gerealiseerde prestaties
De inzet van (tijdelijk) cameratoezicht op hot spots is in 2020 niet uitgevoerd. Dit komt omdat de inzet hiervoor niet nodig is geweest.
Vanwege de inzet op COVID-19 heeft er geen verdere uitrol plaatsgevonden rondom het thema brandveiligheid bij woonappartementencomplexen. Ook is de portal Brandveilig Ondernemen in 2020 niet onder de aandacht gebracht bij nieuw gevestigde ondernemers.
Vanwege de inzet op COVID-19 is lokaal geen bijeenkomst georganiseerd met lokale ondernemers waarbij gesproken is over het thema externe veiligheid en de invloed daarop op de bedrijfscontinuïteit.
Het geplande grootschalige onderhoud aan de provinciale weg in Schalkwijk is niet uitgevoerd. Dit is verschoven naar 2021.
Hoe hebben de gerealiseerde prestaties bijgedragen aan de beoogde maatschappelijke effecten?
De nieuwe Houten Veilig campagne leent zich ook er goed om online te gebruiken. Juist in de corona-tijd heeft dit zijn expliciete meerwaarde gehad doordat we goed konden inspelen om de veiligheidsthema's, zoals ook de aandacht voor cyberveiligheid.
Doordat we communiceren over de aanpak van ondermijning zien de inwoners dat we wel degelijk doorpakken op ondermijnende criminaliteit. We zien dit terug in een verhoging van het aantal (anonieme) meldingen door inwoners.