Programma in vogelvlucht
Inleiding
Een sterke verbinding tussen de gemeente en haar inwoners vonden we en vinden we erg belangrijk. Ook onder de corona-omstandigheden in 2020 wilden we toegankelijk en laagdrempelig zijn. De dienstverlening ging bij voorkeur digitaal, maar de menselijke maat stond steeds centraal en was maatwerk. Noodzakelijk telefonisch en persoonlijk contact bleef ook in 2020 altijd nog mogelijk.
De betrokkenheid van inwoners, maatschappelijke organisaties en ondernemers bij Houten en haar maatschappelijke vraagstukken stond centraal in 2020. Hiertoe hebben we, onder andere, onder de noemer van de samenlevingsagenda, in meer trajecten intensief met elkaar samengewerkt (gemeente, inwoners, maatschappelijke partners en ondernemers).
Belangrijke voorwaarde voor het goed kunnen functioneren in 2020, corona-tijd, was de digitale toegankelijkheid tot de gemeentelijke diensten en de mogelijkheden om digitaal te kunnen communiceren, participeren en te werken. Tegelijkertijd bleef de mogelijkheid bestaan, en is daar ook regelmatig gebruik van gemaakt, om persoonlijk contact met de ambtelijke organisatie en het bestuur te hebben. Hier werd door alle betrokkenen een enorme prestatie geleverd die aan het begin van dat jaar niet voorzien werd.
Behaalde maatschappelijke doelen
Gerealiseerde maatschappelijke effecten (subdoelen)
Het jaar 2020 was een bijzonder jaar als gevolg van de corona-situatie. Het was de meeste ernstige crisis, economische en maatschappelijk, sinds de Tweede Wereldoorlog. De praktische omstandigheden waren voor allen (inwoners, maatschappelijke partners, ondernemers en ook voor de gemeente) zeer ingewikkeld. Een groot deel van de maatschappelijke activiteiten kon niet of slechts deels in een andere vorm plaatsvinden.
Over de gehele lijn zie je dat daardoor de gewenste maatschappelijke effecten onder druk zijn komen te staan. Er is een licht dalende trend in de scores over 2020. Alles in ogenschouw nemend vallen de cijfers mee en blijven toch in lijn met voorgaande jaren 2016, 2017 en 2018. De scores zijn over de gehele lijn nog steeds hoger dan de landelijke gemiddelden in het "normale" jaar 2019.
Het percentage inwoners dat vindt dat de gemeente hen voldoende betrekt bij plannen, activiteiten en voorzieningen is in 2020 gedaald naar 40%. Dat is 7% lager dan beoogd voor 2020 en op gelijk niveau als het beginjaar 2016. Ongetwijfeld heeft de corona-situatie daaraan bijgedragen. Maar het kan ook zijn, dat sommige inwoners die aanvankelijk (in 2019) enthousiast waren over het zo vroegtijdig betrokken te zijn bij de plannen, kritischer werden op de inhoud toen de plannen in 2020 concreter werden. Mogelijk dat een deel van de inwoners zich niet gehoord voelde, als inhoudelijke keuzes anders uitpakten dan gewenst. Dit komt dan tot uitdrukking in de lagere waardering hier. Opvallend is dat de waardering voor de wijze waarop de gemeente haar communicatie en voorlichting vormgeeft stabiel is en op een 7,0 blijft.
De scores voor de krachtige participatiesamenleving met een gedeelde verantwoordelijkheid waren lager. De inwoners waardeerde de mogelijkheid om ideeën te realiseren en de wijze waarop de gemeente hen betrok lager, namelijk, respectievelijk van 52% in 2019 naar 48% in 2020 en van een 7,5 in 2019 naar een 6,6 in 2020. Terwijl de bereidheid om zich in te zetten voor de leefbaarheid in de buurt steeg van 86% in 2019 naar 88% in 2020. Mogelijk dat hier de beperkingen door de corona-maatregelen, de enorme maatschappelijke betrokkenheid van de inwoners en de druk op de ambtelijke organisatie van invloed zijn geweest.
Ook op het gebied van de goede kwaliteit van en toegankelijkheid tot gemeentelijke informatie, diensten en producten is voor een deel een daling te zien in de scores. Dit betreft de score voor excellente dienstverlening en voor de digitale dienstverlening (respectievelijk van een 7,6 in 2019 naar een 7,3 in 2020 en van een 6,8 in 2019 naar een 6,7 in 2020). Natuurlijk was 2020 een moeilijk jaar. Als gevolg van de maatregelen op het gebied van covid-19 werd in 2020 de dienstverlening aan de balie afgeschaald en werd een enorme extra inspanning verricht om de dienstverlening op digitale wijze op peil te houden en contact te krijgen/ te houden met inwoners. Voor hen die het nodig hadden, was de balie open. De score voor de algehele gemeentelijke dienstverlening is gelijk gebleven met 2019 en dat is dus, alles overziend, een zeer goede prestatie geweest.
Niet gerealiseerde maatschappelijke effecten (subdoelen)
Alle maatschappelijke doelen zijn geheel of grotendeels gerealiseerd. Maar uiteraard heeft corona een grote invloed gehad op de uitkomsten. Zonder corona was een groot deel van de ontmoetingen, gesprekken, werksessies en vergaderingen anders verlopen. Of dat ook tot een hogere waardering zou hebben geleid, is nu achteraf niet vast te stellen.
Prestaties
In de programmabegroting 2020 hebben we een groot aantal prestaties met beoogde scores (kwantitatief en kwalitatief) opgenomen. Onderstaand cirkeldiagram geeft aan in welke mate de geplande prestaties in 2020 tot stand zijn gekomen.
Bovenstaande tabel wordt negatief beïnvloed doordat indicatoren, die nog niet bekend zijn, op niet gerealiseerd gezet zijn.
Zoals uit bovenstaande grafiek blijkt is 83% (vijf van de zes prestatie-indicatoren) gerealiseerd. De belangrijkste resultaten worden hieronder nader toegelicht.
Gerealiseerde prestaties
Het jaar 2020 was bijzonder en de mogelijkheden waren beperkt maar we hebben kennissessies georganiseerd en trainingen gegeven aan medewerkers, college- en raadsleden in het vormgeven van overheids- en burgerparticipatie bij belangrijke programma’s en projecten.
We hebben in verschillende trajecten /thema's de participatie vorm gegeven volgens de werkwijze van de samenlevingsagenda. Zo werd onder andere het Lokaal sportakkoord: Sport- en beweegakkoord Houten vastgesteld en neemt Sportpunt Houten de uitvoering ervan op zich samen met ketenpartners. Of werd ook het Lokaal preventieakkoord: Leefstijlakkoord Healthy Houten vastgesteld waarbij 15 actiepunten, door verschillende partners in onderlinge samenwerking met de gemeente als regievoerder worden uitgevoerd. En zo werd ook de inburgering van nieuwkomers samen met maatschappelijke partners voorbereid.
Na brede gespreksrondes met inwoners, maatschappelijke partners, belangenbehartigers en professionals de nieuwe Sociale Koers tot stand gekomen. Er zijn in het kader van de herijking van de visie Oude Dorp vele gesprekken gevoerd met zowel belangenorganisaties als particuliere initiatiefnemers. Daarnaast hebben we samengewerkt met een integraal team met Van Houten&co en de HWT (Houtense Werktafel) om statushouders duurzaam te laten integreren. Ook is samen met onze partners (politie, vrijwillige brandweer, Viveste, welzijnsorganisatie Van Houten&co, WIL, Stichting Sociaal Team Houten en ondernemers) het Uitvoeringsplan als onderdeel van het Integraal Veiligheidsplan uitgewerkt.
Alles in dit traject was (en is) er op gericht om gemeente, inwoners en maatschappelijke partners als gelijkwaardige partners te laten samenwerken en om met gedeelde verantwoordelijkheid gezamenlijk invulling te geven aan ambities. Zo werd ook mogelijk gemaakt dat organisaties zelf de uitvoering van die ambities ter hand konden nemen. Dit was (en is) allemaal conform de uitgangspunten van de samenlevingsagenda.
Het gehele jaar is gewerkt aan de nieuwe website van de gemeente Houten die voldoet aan de allerlaatste eisen van toegankelijkheid. In 2021 zal de website on line zijn. Op deze wijze is digitale toegankelijkheid van de gemeentelijke diensten voor allen, ook voor mensen met een beperking (iedereen telt mee), opnieuw gegarandeerd. Zo zijn de meest gevraagd diensten/producten 24 uur per dag beschikbaar en 7 dagen per week.
Niet gerealiseerde prestaties
De lagere scores in het jaar 2020 voor het steeds goed en op tijd geïnformeerd, gehoord en betrokken voelen van inwoners hangt mogelijk ook samen met de door ons niet gerealiseerde kennisdeling van leefstijlen van inwoners. De corona-crisis, de intensieve participatietrajecten zoals onder andere de Ruimtelijke Koers, het Oude Dorp en het digitale (thuis)werken vroegen in 2020 (en verder) veel aandacht en capaciteit van de ambtelijke organisatie. De kennisdeling was gepland voor 2020, maar dat is als gevolg van deze intensieve trajecten niet meer gelukt.
Hoe hebben de gerealiseerde prestaties bijgedragen aan de beoogde maatschappelijke effecten?
Als gevolg van de corona-situatie was het fysiek deelnemen aan ontmoetingen, gesprekken en vergaderingen grotendeels onmogelijk. Ook werksessie en buitenactiviteiten waren op een gegeven moment niet meer mogelijk. De overgang naar het digitaal ontmoeten, communiceren en vergaderen was in 2020 een enorme inspanning die gezamenlijk door alle betrokkenen, gemeente, inwoners, maatschappelijke partners en ondernemers werd geleverd. Uit eindelijk is het gelukt om met elkaar contact te hebben en te houden en de processen voortgang te laten hebben.
Politiek en Bestuur
In 2019 en 2020 werden betrokkenen (medewerkers, raads- en collegeleden) getraind in participatie zodat zij, vanuit hun eigen verantwoordelijkheid, een goede invulling konden geven aan dit proces. Dit was en is absoluut een randvoorwaarde voor succesvol participeren. In alle trajecten is systematisch aandacht besteed aan het participeren van inwoners, maatschappelijke partners en ondernemers.
We waren in staat om, ook onder de nieuwe omstandigheden in 2020, participatie te laten plaatsvinden bij de verschillende trajecten zoals onder andere de Ruimtelijke Koers, het Oude Dorp en het Houtens Sport- en beweegakkoord. Hierdoor was er ook ruimte, onder de geldende niet ideale omstandigheden, voor goede en betrokken gesprekken met elkaar. Dit was erg belangrijk voor het informeren, gehoord worden en voor het gevoel van betrokkenheid.
Dienstverlening
De digitale dienstverlening voldeed in 2020 aan alle eisen van toegankelijkheid. Hierdoor konden, met het oog op inclusiviteit, alle doelgroepen aangehaakt zijn. Daarmee was dus ook een andere belangrijke randvoorwaarde vervuld. Tevens met de prioriteit die aan de schriftelijke communicatie werd gegeven en brieven in helder Nederlands werden herschreven, werd een andere randvoorwaarde vervuld. Dit alles heeft in 2020 bijgedragen aan het wegnemen van barrières en het vergroten van de dienstverlening.
Er is ook een heel jaar gewerkt aan een nieuwe website en de digitale dienstverlening in 2020. Tevens werd het pakket uitgebreid met 7 nieuwe online diensten. Digitale diensten die 24 uur per dag en 7 dagen per week beschikbaar zijn. Dit was een bijdrage aan goede digitale en toegankelijke dienstverlening. Uiteindelijk stond in 2020 de menselijke maat centraal en was, indien noodzakelijk, persoonlijk contact altijd mogelijk.
Al deze inspanningen ten spijt constateren we, dat we in de Monitor Sociale Kracht in 2020 toch iets lager scoren dan we ambieerden. Waarschijnlijk kon dat, in het jaar 2020, ook niet anders gezien de bijzondere omstandigheden van corona. Toch scoort Houten in 2020 nog steeds hoger dan er gemiddeld gezien landelijk in 2019 werd gescoord.